Postacie historycznoliterackie i ogólnospołeczne w Chorwackim leksykonie biograficznym

Abstrakt

W artykule został przedstawiony Chorwacki leksykon biograficzny, główny projekt chorwackiej biografistyki narodowej, wydany przez Instytut Leksykograficzny Miroslav Krleža, z położeniem szczególnego akcentu na komponent historycznoliteracki. Z uwagi na to, że projekt został rozpoczęty pod koniec lat siedemdziesiątych, a trwa do dzisiaj, dochodząc dopiero do połowy alfabetu, rozwijał się i zmieniał pod wpływem znaczących przemian społecznych i politycznych, które przesądziły o kształcie chorwackiego postrzegania własnego narodu. Z uwagi na kanoniczny i encyklopedyczny charakter Leksykonu, wszystkie przemiany metodologiczne i interpretacyjne przez które przeszedł, świadczą o przemianach paradygmatycznych w społeczeństwie chorwackim od lat siedemdziesiątych do dzisiaj. Postrzeganie własnego narodu stanowi bezpośrednie spoiwo z przesłankami o miłości do ojczyzny, szczególnie ze względu na syntetyczny charakter Leksykonu, którego stwierdzenia są uważane za niezmienne i zweryfikowane opiniami o jakiejś osobie, jej działalności i twórczości. W ten sposób zmiany w  metodologii biografii jako gatunku encyklopedycznego świadczą także o przemianach w konstruowaniu pojęcia narodu przez niego samego. Biografie literatów w chlb stanowią podwójne odbicie: z jednej strony utrzymują przemiany w wartościowaniu pojedynczych postaci i dorobków twórczych w historiografii literackiej oraz ogólnie ich status w narodowym kanonie literackim, podczas gdy z drugiej strony tekst biografii, jako końcowy efekt wpisania do kanonu jakiegoś autora, przyczynia się do dodatkowego formowania jego statusu w narodowej historiografii literackiej.