Wartość poznawcza preambuły
Wykorzystanie autobiograficznego wywiadu narracyjnego w badaniu kryzysu penitencjarnego rodzin
Abstrakt
W podjętym artykule skoncentrowano się na problematyce realizacji autobiograficznych wywiadów narracyjnych w środowiskach naznaczonych kryzysem penitencjarnym. Realizowany projekt badawczy na temat doświadczeń biograficznych rodzin osób osadzonych w zakładach karnych pozwolił na specyficzną weryfikację użyteczności obranej metody badawczej. Zatem we wprowadzeniu przybliżono specyfikę perspektywy teoretyczno-metodologicznej – socjologii biografistycznej Fritza Schützego, ukazując cechy szczególne tego podejścia. Następnie, w centralnej części artykułu, skoncentrowano się na strukturalnej analizie narracji prezentując autorskie spostrzeżenia metodologiczne na temat wartości poznawczej początkowych faz wywiadu. W oparciu o zgromadzony materiał empiryczny obejmujący 61 autobiograficznych opowieści przybliżono istotę tzw. preambuły charakteryzując styl przedstawień narratorów, zastosowaną strukturę językową, metaforykę oraz inne cechy charakterystyczne dla tego segmentu narracji.
Downloads
Bibliografia
Bamberg M., Who Am I? Narration and its Contribution to Self and Identity, „Theory and Psychology”, 21 (2011) nr 1, s. 3–24, DOI: 10.1177/0959354309355852.
Bertaux D., Funkcje wypowiedzi autobiograficznych w procesie badawczym, w: Metoda biograficzna w socjologii, red. J. Włodarek, M. Ziółkowski, Warszawa–Poznań, 1990, s. 71–81.
Biały K., Możliwości i ograniczenia przekraczania granic między dyscyplinami naukowymi – na przykładzie psychoterapii humanistyczno-egzystencjalnej i interpretatywnie zorientowanej socjologii, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 4 (2013) s. 50-61.
Blumer H., Interakcjonizm symboliczny, przeł. G. Woroniecka, Kraków 2007.
Bunio-Mroczek P., Badania biograficzne z udziałem klientów instytucji pomocowych. Doświadczenia z badań terenowych z nastoletnimi rodzicami z łódzkich „enklaw biedy”, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 10 (2014) s. 24–40.
Canter D., Youngs D., The LAAF Procedure for Exploring Offenders’ Narratives, „The Howard Journal”, 54 (2015) nr 3, s. 219–236, DOI: 10.1111/hojo.12124.
Cieślikowska-Ryczko A., Badania biograficzne rodzin więźniów. Refleksja metodologiczna, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2 (2021) s. 135–162, DOI: 10.31338/2657-6007.kp.2021-2.7
Czyżewski M., Socjologia interpretatywna i metoda biograficzna: przemiana funkcji, antyesencjalistyczne wątpliwości oraz sprawa krytyki, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 9 (2013) nr 4, s. 14–27.
Gajek K., Doświadczenia przemocy w rodzinie. Autobiograficzne narracje kobiet, Łódź 2018.
Golczyńska-Grondas A., Grondas M., Biographical Research and Treatment. Some remarks on Therapeutic Aspects of Sociological Biographical Interviews, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 9 (2017) s. 28–49.
Golczyńska-Grondas A., Wychowało nas państwo. Rzecz o tożsamości dorosłych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych, Kraków 2014.
Golczyńska-Grondas A., Wywiady biograficzne z osobami ze środowisk wykluczenia społecznego – refleksja nad wybranymi problemami metodologicznymi i etycznymi, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 15 (2019) nr 2, s. 178–201, DOI: 10.18778/1733-8069.15.2.10..
Grocholska M., Transgresyjne trajektorie. Zmiany statusu społecznego w perspektywie biograficznej, Kraków 2011.
Karkowska M., Narracyjne strategie tworzenia tożsamości – wokół biograficznych opowieści, „Biografistyka Pedagogiczna”, 5 (2020) s. 241–262, DOI: 10.36578/BP.2020.05.16.
Kaźmierska K., Konstruowanie narracji o doświadczeniu wojennej biografii. Na przykładzie analizy narracji kresowych, w: Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych. Wybór tekstów, red. R. Dopierała, K. Waniek, Łódź 2016, s. 131–151.
Kaźmierska K., Schütze F., Wykorzystanie autobiograficznego wywiadu narracyjnego w badaniach nad konstruowaniem obrazu przeszłości w biografii. Na przykładzie socjologicznego porównania narracji na temat życia w PRL-u i NRD, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 9 (2013) nr 4, s. 122–139.
Kaźmierska K., Waniek K., Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda – technika – analiza, Łódź 2020.
Kaźmierska K., Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne, w: Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych. Wybór tekstów, red. R. Dopierała, K. Waniek, Łódź 2016, s. 61–72.
Kos E., Doświadczenia biograficzne kobiet odnoszących sukcesy zawodowe. Warunki uczestnictwa społecznego, Łódź 2018.
Rokuszewska-Pawełek A., Miejsce biografii w socjologii interpretatywnej. Program socjologii biografistycznej Fritza Schützego, „ASK: Research and Methods”, 3 (1996) nr 1, s. 37–54.
Schütze F., Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne, w: Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków 2012, s. 142–278.
Schütze F., Riemman G., „Trajektoria” jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesach społecznych, w: Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków 2012, s. 389–414.
Schütze F., Trajektoria cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, w: Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków 2012, s. 415–458.
Szczepanik R., Rodzice osób pijących alkohol problemowo. O ambiwalencji pomocy, Łódź 2020.
Szczepanik R., Siebiert S., The Triple Bind of Narration: Fritz Schütze’s Biographical Interview in Prison Research and Beyond, „Sociology”, 50 (2016) nr 2, s. 285–300, DOI: 10.1177/0038038515570145.
Szczepanik R., Zastosowanie techniki wywiadu narracyjnego w badaniach więźniów, „Resocjalizacja Polska”, 3 (2012) s. 89–105.
Urbaniak-Zając D., Kos E., Badania jakościowe w pedagogice, Warszawa 2013.
Urbaniak-Zając D., Narracja a biograficzna perspektywa badawcza, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” 1 (2017) nr 4, s. 47–62, DOI: 10.18778/2450-4491.04.04.
Waniek K., Potencjały bezładu i cierpienia w biografiach młodych kobiet wchodzących w świat sztuki i medycyny, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 12 (2016) nr 2, s. 114–144.
Wengraf T., Interpretacja historii życiowych, sytuacji życiowych i doświadczeń osobistych: biograficzno-narracyjna metoda interpretacyjna, w: Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków 2012, s. 351–362.
Włodarek J., Ziółkowski M., Teoretyczny i empiryczny status metody biograficznej we współczesnej socjologii, w: Metoda biograficzna w socjologii, red. J. Włodarek, M. Ziółkowski, Warszawa–Poznań 1990, s. 3–9.
Copyright (c) 2021 Biografistyka Pedagogiczna
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
