Wykorzystanie metody biograficznej w praktyce pracy socjalnej
Abstrakt
Pracownicy socjalni zajmują się pomocą osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, której nie są w stanie przezwyciężyć, mimo wykorzystania własnych zasobów i możliwości. W tym celu, w ramach prowadzonej pracy pomocowej, pracownicy socjalni wykorzystują różne metody i narzędzia. Czy możliwe jest jednak, aby pracownik socjalny w swojej zawodowej działalności stosował jednocześnie metody naukowe? Jakie znaczenie może mieć wykorzystanie metody biograficznej w praktyce pracy socjalnej? W niniejszym artykule podjęto próbę odpowiedzi na powyższe pytania. W tym celu dokonano podziału opracowania na kilka części. Pierwszą z nich stanowi wprowadzenie, uzupełnione o wyjaśnienie kluczowych pojęć. Następnie dokonano krótkiego omówienia biografii jako metody stosowanej w naukach społecznych. W kolejnej części wskazano na terapeutyczny wymiar, jaki może nieść praca biograficzna, co stanowi swoisty wstęp do scharakteryzowania możliwości wykorzystania podejścia biograficznego w pracy socjalnej. Taki układ treści pozwolił na postawienie wniosku, iż pracownik socjalny w procesie pomocowym może stosować pewne elementy metody biograficznej, a także czerpać inspiracje z badań przeprowadzonych tą metodą na beneficjentach instytucji pomocowych.
Downloads
Bibliografia
Biedni o sobie i o swoim życiu, red. E. Tarkowska, W. Warzywoda-Kruszyńska, K. Wódz, Katowice 2003.
Björkenheim J., Levälahti J., Karvinen-Niinikoski S., Procesy biograficzne – analiza przypadku z dziedziny pracy socjalnej, w: Metoda biograficzna w doradztwie zawodowym i pracy socjalnej, red. A. Golczyńska-Grondas, Ł. Dunajew-Tarnowska, Łódź 2006, s. 63–86.
Całek A., Biografia naukowa: od koncepcji do narracji. Interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze, Kraków 2013.
Czarnecki P., Praca socjalna, Warszawa 2013.
Dubas E., Uczenie się z (własnej) biografii – wprowadzenie, w: Uczenie się z (własnej) biografii, red. E. Dubas, W. Świtalski, Łódź 2011, s. 5–9.
Gajek K., Diagnoza doświadczeń przemocy na podstawie narracji autobiograficznej. Rekomendacje dla orientowania działań upełnomocniających, w: Empowerment w pracy socjalnej: praktyka i badania partycypacyjne, red. A. Gulczyńska, M. Granosik, Warszawa 2014, s. 109–119.
Golczyńska-Grondas A., Dunajew-Tarnowska Ł., Wprowadzenie, w: Metoda biograficzna w doradztwie zawodowym i pracy socjalnej, red. A. Golczyńska-Grondas, Ł. Dunajew-Tarnowska, Łódź 2006, s. 7–12.
Jakubowska L., Uczenie się z biografii. Badania auto/biograficzno-narracyjne, w: Uczenie się z (własnej) biografii, red. E. Dubas, W. Świtalski, Łódź 2011, s. 185–195.
Jonda B., Sackmann R., Koherencja badań biograficznych i analiz biegu życia. Tradycje. Perspektywy. Metody, w: Badania biograficzne i narracyjne w perspektywie interdyscyplinarnej. Aplikacje – Egzemplifikacje – Dylematy metodologiczne, red. M. Piorunek, Poznań 2006, s. 17–43.
Kowolik P., Badania pedagogiczne opierające się na metodzie biograficznej, „Nauczyciel i Szkoła”, 2001, nr. 3–4 (12–13), s. 115–121.
Lalak D., Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, Warszawa 2010.
Łobocki M., Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2007.
Marginalność i procesy marginalizacji, red. K. Frieske, Warszawa 1999.
Mažeikienė N., Narracyjna analiza biografii jako narzędzie upełnomocnienia (empowerment), w: Empowerment w pracy socjalnej: praktyka i badania partycypacyjne, red. A. Gulczyńska, M. Granosik, Warszawa 2014, s. 57–66.
Narkomania. Interpretacje problemu społecznego, red. K. Frieske, K. Sobiech, Warszawa 1987.
Pilch T., Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1995.
Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem, red. M. Rymsza, Warszawa 2012.
Reintegracja. Aktywna polityka społeczna w praktyce, red. M. Rymsza, A. Karwacki, T. Kaźmierczak, Warszawa 2014.
Rozporządzenie Ministra Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 31 sierpnia 2017 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego, poz. 1788.
Rychliński S., Lustracje społeczne, Warszawa 2001.
Sarleja T. Z., Metoda biograficzna w pracy socjalnej, „Nauczyciel i Szkoła”, nr 1–2 (18–19), 2003, s. 307–316.
Sipińska D., Metoda biograficzna, w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 3, Warszawa 2006.
Szczepański J., Metoda dokumentów autobiograficznych w naukach społecznych, „Kultura i Społeczeństwo”, 1970, nr 1.
Szymaniak J., Metoda biograficzna w pedagogice, „Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość”, 2013, nr 10, s. 365–381.
Teoria socjologiczna Floriana Znanieckiego a wyzwania xxi wieku, red. E. Hałas, Lublin 1999.
Zrozumieć biednego. O dawnej i obecnej biedzie w Polsce, red. E. Tarkowska, Warszawa 2000.
