Konteksty biografii pogranicza
Polacy na Kaukazie w XIX i XX wieku
Abstrakt
W opracowaniu wskazuję, że Polacy wywodzący się z polskiej przestrzeni kresowej zaznaczali w XIX i XX w. wyraźnie swoją obecność kulturowo-cywilizacyjną. Wyróżnili się odwagą działania, przedsiębiorczością, przystosowawczością, tj. cechami określanymi mianem typowo kresowymi. Cieszyli się szacunkiem i zrozumieniem ze strony narodów Kaukazu.
W ich postawach i zachowaniach uzewnętrzniały się liczne sprzeczności. Z jednej strony, podkreślali tzw. wyższość kulturową, a z drugiej – zwracali uwagę na swoją niemoc funkcjonowania wobec obcej rzeczywistości kulturowej, a zwłaszcza politycznej, wskazywali na ograniczenie swych praw, czego następstwem jest funkcjonowanie obcych wśród obcych. W swoich biografiach ujawniali różne konteksty pochodzenia narodowego. Wskazywali na przywiązanie do przestrzeni, z których się wywodzili, do związków z kulturą polską oraz z rzeczywistością rosyjską, w której przyszło im żyć, zdobywać wykształcenie i pracować zawodowo.
Downloads
Bibliografia
Andrzejkowicz Michał Butowt, „Przegląd Literacki”, 3 (1998) nr 2.
Baranowski B., Gruzińskie zainteresowania Kazimierza Łapczyńskiego, „Acta Uniwersitates Lodziensis. Folia Historia”, 1981.
Chodubski A., Azerbejdżan – Polska. Odsłony kontaktów kulturowych, Toruń 2015.
Chodubski A., Hieronim Stebnicki i jego działalność geodezyjna i kartograficzna na Kaukazie, w: Swoistości cywilizacyjne, kwestie narodowościowe i polonijne, red. A. Chodubski, Toruń 1997.
Chodubski A., Józef Jaśman (1868–1955), „Nauka Polska”, 1989, nr 6.
Chodubski A., Kresy jako specyficzna wartość cywilizacyjna, w: Kultura pogranicza – pogranicze kultur, red. A. Bobryk, Siedlce–Pułtusk 2005.
Chodubski A., O świątyni czcicieli ognia Ateszgiach. Z relacji polskich zesłańców i podróżników, Elbląg 1991.
Chodubski A., O zasługach Aleksandra Makowielskiego dla rozwoju nauki i oświaty w Azerbejdżanie, „Kultura i Edukacja”, 1994, nr 2–3.
Chodubski A., Polacy litewscy na kaukaskim zesłaniu w XIX i na początku XX wieku, w: Litwa. Dzieje, naród, kultura, red. G. Lemanaité, P. Bukowiec, Kraków 1998.
Chodubski A., Polacy na Kaukazie po powstaniu styczniowym, „Przegląd Polsko-Polonijny”, 2012, nr 4, z. 2.
Chodubski A., Polacy w Azerbejdżanie, Toruń 2004.
Chodubski A., Wartości kulturowe pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w warunkach ujawniających się znaków globalizacji świata, w: Wielojęzyczność i wielokulturowość na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim, red. Z. Abramowicz, Białystok 2002.
Chodubski A., Zainteresowania kaukazologiczne Michała Butowta Andrzejkowicza, http://www/b492894500.nazwa.pl/biblioteka.
Hayto L., Łapczyński Kazimierz, w: Polski słownik biograficzny, t. 18, Wrocław 1973, s. 208–209.
Kijas A., Polacy w Rosji od XVII wieku do 1917 rok. Słownik biografIczny, Warszawa–Poznań 2000.
Kośmiński S., Słownik lekarzów polskich, Warszawa 1888.
Łada-Zabłocki T., Poezje, Petersburg 1895.
Reychman J., Podróżnicy polscy na Bliskim Wschodzie w XIX wieku, Warszawa 1972.
Słownik biologów polskich, red. S. Feliksiak, Warszawa 1987.
Truszkowski J., Twórca socjologii roślin, „Wszechświat”, 1969, nr 4.
Zwolski B., Chodźko Józef, w: Polski słownik biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 385–386.
