Oto patrzcie, jaki ja byłem i co było we mnie – Jan Matejko

Abstrakt

Jan Matejko (1838–1893) był znakomitym portrecistą. W niezwykły sposób potrafił oddać cechy charakteru i stany emocjonalne portretowanych osób. Istotę portretu widział w ukazaniu pełnej wiedzy o człowieku. Wczesne portrety to przede wszystkim wizerunki krewnych i przyjaciół. Stworzył również własne portrety. Od wczesnych malowanych w wieku kilkunastu lat po studenckie aż do tych powstałych w ostatnich latach życia. Ostatnie z nich nazywane były przez krytyków „magicznym kluczem do jego skomplikowanej duszy”. Poza tymi wizerunkami rysy własnej twarzy nadał Matejko postaciom występującym w jego dziełach.
Autoportrety malarza w świetle zachowanych źródeł epistolograficznych, pamiętnikarskich i dziennika prowadzonego przez sekretarza Matejki składają się na niezwykle interesującą autobiografię z kluczem artysty urodzonego w rodzinie emigrantów, na pograniczu kultur.