Wkład Ostapa Makaruszki (1867–1931) w rozwój teorii wychowania
Abstrakt
Artykuł ukazuje konceptualne zasady wychowania w spuściźnie ukraińskiego pedagoga, naukowca, działacza publicznego i kulturalno-oświatowego Ostapa Makaruszki (1867–1931). Dziedzictwo pedagogiczne jest cennym źródłem wiedzy dla pedagogów i rodziców, w którym można znaleźć odpowiedzi na szereg pytań dotyczących problemów edukacyjnych młodzieży ukraińskiej. Naukowiec napisał pierwszy podręcznik z pedagogiki w języku ukraińskim ‘Nauka o wychowaniu’ (1922), w którym uzasadnia teoretyczne podstawy wychowania. Skupiono się na celu i zadaniach pedagogiki, jej źródłach teoretycznych i praktycznych, treści pojęcia ‘wychowanie’ jako naturalnej konieczności przygotowania młodzieży do przyszłego życia. Periodyzacja wiekowa wychowania dziecka uzasadniona przez pedagoga jest cenna dla teorii i praktyki wychowania. Obejmuje ona trzy okresy rozwoju fizycznego i duchowego od urodzenia do osiągnięcia dojrzałości obywatelskiej; idea narodowości (wychowanie w każdym kraju uzyskuje charakter narodowy; wychowanie w szkole powinno być zorientowane narodowościowo, wyrastać z tradycji i kultury narodu); uwzględnianie różnic płciowych w wychowaniu dziewczyn i chłopców; wyodrębniono podstawowe zasady wychowania (naturalne skłonności dziecka, temperament, zdolności fizyczne determinujące kierunek i sposoby wychowania; miejsce urodzenia (wieś/miasto), przyroda, środowisko, okoliczności życiowe etc.) oraz instytucje wychowania (rodzina, szkoła i cerkiew), które powinny harmonijnie wpływać na wychowanie młodzieży, wzajemnie się uzupełniać, budować szacunek i uznanie u młodzieży. Idee prawdy, dobra i piękna są stałe w wychowaniu ukraińskiej młodzieży. Wojna ma negatywny wpływ na wychowanie młodzieży, jest nieludzkim sposobem rozwiązywania problemów. Środkami wychowania patriotycznego są gry, przedmioty, festyny ludowe, spacery i inne.
Downloads
Bibliografia
Bodak L., Providni napryamy diyalnosti O. Makarushky v Ruskomu pedahohichnomu tovarystvi (1890–1910), „Nauchen vektor na Balkanyte”, 1(3) (2019) pp. 16–18.
Bodak L., Retsenzuvannya yak vazhlyvyy napryam osvitnoyi diyalnosti Ostapa Makarushky, „Pedahohichni nauky”, 84 (2018) pp. 9–13.
Czepil M., Ukrayinska ideya v pedahohichniy spadshchyni Mykhayla Halushchynskoho, „Naukovi zapysky Ternopilskoho derzhavnoho pedahohichnoho universytetu. Seriya: pedahohika”, 8 (2000) pp. 28–31.
Czepil M., H. Vretsona pro zmist diyalnosti vchytelya shchodo formuvannya natsionalnoyi svidomosti uchniv, in: Tvorcha osobystist uchytelya: problemy teoriyi i praktyky, ed. N. Huziy, vol. 3, Kyiv 1999, pp. 164–168.
Czepil M., R. Vyshnivskyy, «… yaka molod, take y maybutnye narodu». Ivan Franko pro osvitu ta vykhovannya, Kyiv 2016.
Dudnyk N., Ideya natsionalnoho vykhovannya v pedahohichnomu ta prosvitnytskomu dorobku Antona Lototskoho, „Molod i rynok”, 4 (2005) pp. 95–98.
Entsyklopediya ukrayinoznavstva. Slovnykova chastyna, t. 4, Lviv 1994.
Korduba M., Instytut sv. Mykolaya i O. Makarushka, „Ridna shkola”, 15–16 (1935) pp. 228–231.
Levytska L., Ostap Makarushka pro vykhovannya kharakteru dytyny, „Nauka i osvita”, 1 (2004) pp. 100–103.
Makarushka O., Altruizm Tarasa Shevchenka, „Pravda”, 12 (1896) pp. 172–177.
Makarushka O., Do reformy navchannya ukrayinskoyi movy y pysmenstva v himnaziyakh, „Ridna Shkola”, 4 (1927) pp. 7–8.
Makarushka O., Osnovy i napryam narodnoho vykhovannya, „Nasha shkola”, 2–3 (1916) pp. 14–26.
Makarushka O., Parokh i uchytel, „Uchytel”, 13–14 (1906) pp. 185–188.
Makarushka O., Perebudova serednoyi shkoly, „Ukrayinska shkola”, 2–3 (1928) pp. 15–28; 4 (1928) pp. 3–14.
Makarushka O., Serednya osvita divchat, „Hromadskyy vistnyk”, 19 (1923) pp. 2–4; 20 (1923) pp. 4–5.
Makarushka O., Tvorcha shkola, „Ridna Shkola”, 1 (1927) pp. 3–4.
Makarushka O., Vykhovanye khloptsya a divchyny, „Nasha shkola”, 1–2 (1918) pp. 17–28.
Makarushka O., Do reformy serednoyi shkoly, Lviv 1930.
Makarushka O., Nauka vykhovanya, Lviv 1922.
Makarushka O., Osnovy i napryam narodnoho vykhovannya, „Nasha shkola”, 2–3(1916) pp. 14–26.
Makarushka O., Vplyvy viyny na vykhovanye, Lviv 1917.
Polyek M., Dzvinchuk D., Uhorchak Yu., Vidomi pedahohy Prykarpattya. Biohrafichnyy dovidnyk, t. 1, Ivano-Frankivsk 1997, pp. 102–103.
Siropolko S., Uchytelska biblioteka, „Ukrayinska shkola”, 2 (1925) p. 62.
Strazhnikova I., Ivanna Petriv: pedahoh, hromadskyy diyach, pysmennyk, Ivano-Frankivsk 2016.
Vavrysevych M., Shcho take ye vchytelstvo: chy vono ye remeslo, chy mystetstvo?, „Uchytelske slovo”, 5 (1922) pp. 2–3.
Vyshnivskyy R., Ivan Franko pro rol vchytelya u navchanni ta vykhovanni uchnivskoyi molodi, „Molod i rynok”, 8 (2007) pp. 114–118.
Vyshnivskyy R., Ridna mova i literatura yak chynnyky vykhovannya uchnivskoyi molodi u tvorchosti Ivana Franka, „Naukovyy visnyk Chernivetskoho uniwersytetu”, 393 (2008) pp. 7–13.
Zavhorodnya T., Dydaktychna dumka v Halychyni (1919–1939 roky), Ivano-Frankivsk 1998.
Zavhorodnya T., Vykhovaty tvorchoho, pratsezdatnoho i produktyvnoho hromadyanyna: (Pedahohichna kontseptsiya Yaroslava Kuzmiva), Ivano-Frankivsk 2001.
Copyright (c) 2021 Biografistyka Pedagogiczna
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
